Zimno powszechnie stosuje się w leczeniu podstawowym – wielokrotnie zdarza się robić okłady z lodu po to, aby zniwelować skutki stłuczenia. Co więcej, jest coraz to popularniejszym elementem wykorzystywanym w sporcie i odnowie biologicznej. Krioterapia, czyli leczenie zimnem, pozwala sportowcom na szybki powrót do zdrowia i znajduje zastosowanie w leczeniu ostrych urazów, takich jak: stłuczenia mięśni, krwiaków, skręceń stawów czy też uszkodzeń więzadeł.
Nic więc dziwnego, że niskie temperatury są wykorzystywane jako forma rekreacji ruchowej, znanej jako morsowanie, czyli korzystanie z zimnych kąpieli w akwenach wodnych, szczególnie w okresie jesienno-zimowym.
Co różni morsowanie od innych aktywności?
Tym, co różni morsowanie od innych zajęć, jest stosunkowo niski koszt i możliwość uczestnictwa nawet zabieganym osobom z małą ilością czasu. Morsowanie odbywa się w zimnej wodzie (zwykle poniżej 10°C), co stawia ciało w ekstremalnych warunkach. Organizm musi się szybko przystosować do szoku termicznego, co aktywuje mechanizmy obronne i regeneracyjne. Inne formy aktywności, takie jak jogging, joga czy pływanie w ciepłej wodzie, nie narażają ciała na tak intensywne i trudne warunki fizyczne. W morsowaniu gwałtowna zmiana temperatury powoduje natychmiastowy skurcz naczyń krwionośnych, co prowadzi do wzrostu ciśnienia krwi i przyspieszonego krążenia. Po wyjściu z wody naczynia rozszerzają się, poprawiając ukrwienie organizmu i regenerację tkanek. W innych aktywnościach fizycznych, takich jak ćwiczenia aerobowe, krążenie jest pobudzane w bardziej stopniowy sposób, bez tak silnych wahań temperatury.
Jak wygląda taką kąpiel?
Przed przystąpieniem do kąpieli morskiej zostaje wykonana intensywna rozgrzewka, a następnie morsy wchodzą powoli i zanurzają się w lodowatej wodzie. Trwa to kilka minut, a pod wpływem bodźca termicznego dochodzi do skurczu powierzchownych naczyń krwionośnych, tym samym krew cofa się do naczyń krwionośnych, które są położone głębiej. Dzięki czemu dochodzi do poprawy krążenia w narządach i tkankach organizmu, a z czasem do zwiększenia tolerancji na zimno. Również po wykonaniu kąpieli wskazane jest wykonanie rozgrzewki. Zaleca się, aby osoby powyżej 75 roku życia wchodziły do wody w towarzystwie młodszych osób, co ma zapewnić im dodatkowe bezpieczeństwo. Sezon zimowych kąpieli w morzu trwa od października do marca bądź kwietnia, na co wpływają warunki pogodowe. Częstotliwość morsowania jest zależna od stopnia zaawansowania i temperatury wody.
Jakie są zalety morsowania?
Wśród zalet morsowania można wymienić: hartowanie ciała, zapobieganie chorobom i infekcjom, zmniejszenie napięcia i zmęczenia, poprawa nastroju i pamięci. Oprócz tego będzie to również ogromna dawka energii, poprawa wydolności i szansa na zwiększenie poczucia własnej wartości. Korzyści płynących z tej formy aktywności jest sporo, zarówno od strony psychicznej, jak i fizycznej. Jednakże wskazuje się, żeby ostrożnie podchodzić do tego sposobu rekreacji, gdyż nierozsądne działania mogą przynieść odwrotny od zamierzonego skutek. Istnieje kilka przeciwskazań morsowania – jest to m.in. występowanie chorób nerek, mózgu, układu sercowo-naczyniowego, padaczki czy też nadciśnienia tętniczego. Przed rozpoczęciem aktywności warto skonsultować ją z lekarzem.
Morsowanie w grupie ma silny element wspólnotowy. Wiele osób uczestniczy w grupowych kąpielach zimowych, co wzmacnia więzi społeczne i daje poczucie wspólnoty. Choć inne formy aktywności fizycznej, jak np. jogging czy zajęcia fitness, mogą również odbywać się w grupach, morsowanie ma szczególny charakter, ponieważ jest to doświadczenie wymagające wzajemnego wsparcia i motywacji, szczególnie w zimowych warunkach. Morsowanie to unikalna forma aktywności, łącząca w sobie wyzwania fizyczne i psychiczne, które nie są obecne w tradycyjnych formach ćwiczeń. Jego zalety, szczególnie dla osób starszych, obejmują poprawę krążenia, wzrost energii oraz wspomaganie zdrowia psychicznego, czego nie można osiągnąć w innych, bardziej klasycznych formach ruchu.
Czy istnieją kluby i organizacje zrzeszające morsów?
Istnieje wiele klubów i stowarzyszeń, które łączą osoby morsujące, a także organizują dla nich wyjazdy, wydarzenia, dzięki czemu dochodzi do integracji pokoleniowej. Aby znaleźć klub w swojej okolicy, wystarczy wyszukać odpowiednie hasło w wyszukiwarce. We Wrocławiu będzie to stowarzyszenie Wrocławskie Morsy działające od 2010 r.
Źródło:
P. Kaniewska, L. Ossowska, Fenomen morsowania w Polsce, „Zeszyty Naukowe Wydziału Nauk Ekonomicznych” 2021, nr 25.
J. Krawczyk, Wpływ zimnych kąpieli morskich na układ krążenia, ,,Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koszalinie 2020, nr 2.
R. Wesołowski, M. Gackowska, A. Woźniak, C. Mila-Kierzenkowska, A. Jurecka, Oddziaływanie zimna na organizm człowieka — morsowanie jako forma rekreacji ruchowej, [w:], P. Kalmus (red.), Wiosna młodych fizjoterapeutów. Tom I, Wydawnictwo Uczelniane WSG, Bydgoszcz 2013.