Kto z nas nie zrobił pochopnych zakupów? Czasem techniki marketingowe są w stanie zdziałać cuda, a do nabycia zbędnych towarów nakłonić nawet najbardziej sceptycznych kupujących. W niektórych przypadkach służy nam tzw. prawo do namysłu.
Zwroty w sklepach stacjonarnych – co mówi prawo
Gdy kupujemy stacjonarnie towar, będący rzeczą ruchomą (czyli np. książką, butami bądź pralką), to jego ewentualny zwrot może nastąpić zasadniczo albo z powodu jego wadliwości, albo jeśli sprzedawca przewiduje taką możliwość (np. przy kasie wywieszono kartkę „Można dokonać zwrotu w terminie 30 dni od zakupu”). W przypadku wadliwości towaru chodzi o zareklamowanie go – czy to z tytułu niezgodności towaru z umową, czy też z racji gwarancji.
Zakupy na odległość i poza sklepem – dodatkowa ochrona konsumenta
Inne reguły rządzą się zakupami na odległość i poza lokalem przedsiębiorstwa. Przykładem umów sprzedaży zawieranych na odległość są umowy zawierane internetowo, telefonicznie czy za pomocą katalogów wysyłkowych, a poza lokalem przedsiębiorstwa – w trakcie pokazów czy wycieczki. Wówczas konsumentowi przysługuje prawo do odstąpienia od takiej umowy, zwane niekiedy prawem do namysłu. Mamy bowiem czas na to, by zdecydować, czy na pewno chcemy zatrzymać kupione rzeczy.
Prawo do odstąpienia od umowy – terminy i procedura
Konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów, z wyjątkiem niektórych kosztów zwrotu i kosztów dodatkowych. Przykładowo: konsument ponosi tylko bezpośrednie koszty zwrotu towaru, chyba że przedsiębiorca zgodził się je ponieść lub nie poinformował konsumenta o konieczności poniesienia tych kosztów. Jeżeli jednak konsument zawarł umowę poza lokalem przedsiębiorstwa podczas nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta albo wycieczki, termin do odstąpienia od umowy wynosi 30 dni.
Konsument musi zostać poinformowany przez przedsiębiorcę o prawie do odstąpienia od umowy. Jeśli do tego nie dojdzie, to co do zasady prawo do odstąpienia wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia upływu wzmiankowanego terminu – odpowiednio 14 albo 30 dni. Uwaga! Poinformowanie nas o tym prawie przez sprzedawcę skróci nasz długi, 12-miesięczny termin!
W przypadku umowy sprzedaży, w wykonaniu której sprzedawca jest zobowiązany wydać nam towar i przenieść jego własność, co do zasady bieg terminu do odstąpienia od umowy rozpoczyna się od objęcia towaru w posiadanie przez konsumenta lub wskazaną przez niego osobę trzecią inną niż przewoźnik. Z kolei w razie umowy, która obejmuje wiele towarów, które są dostarczane osobno, partiami lub w częściach – od objęcia w posiadanie ostatniego towaru, jego partii lub części, zaś w przypadku umowy, polegającej na regularnym dostarczaniu towaru przez czas oznaczony – od objęcia w posiadanie pierwszego z towarów.
Konsument może odstąpić od umowy, składając przedsiębiorcy oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Oświadczenie można złożyć na formularzu, przewidzianym jako załącznik do ustawy o prawach konsumenta. Do zachowania terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem. Czasem sprzedawca może np. zapewnić możliwość odstąpienia od umowy przez złożenie oświadczenia na stronie internetowej.
Zwrot towaru i pieniędzy – obowiązki obu stron
W przypadku odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa umowę uważa się za niezawartą. Przedsiębiorca ma obowiązek niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia konsumenta o odstąpieniu od umowy, zwrócić konsumentowi wszystkie dokonane przez niego płatności, w tym koszty dostarczenia towaru. Przedsiębiorca dokonuje zwrotu płatności przy użyciu takiego samego sposobu zapłaty, jakiego użył konsument, chyba że konsument wyraźnie zgodził się na inny sposób zwrotu, który nie wiąże się dla niego z żadnymi kosztami. Jeżeli przedsiębiorca nie zaproponował, że sam odbierze towar od konsumenta, może wstrzymać się ze zwrotem płatności otrzymanych od konsumenta do chwili otrzymania towaru z powrotem lub dostarczenia przez konsumenta dowodu jego odesłania, w zależności od tego, które zdarzenie nastąpi wcześniej.
Konsument ma obowiązek zwrócić towar przedsiębiorcy lub przekazać go osobie upoważnionej przez przedsiębiorcę do odbioru niezwłocznie, jednak nie później niż 14 dni od dnia, w którym odstąpił od umowy, chyba że przedsiębiorca zaproponował, że sam odbierze towar. Do zachowania terminu wystarczy odesłanie towaru przed jego upływem.
Gdy poniesie nas szał zakupów online bądź na wycieczce, to warto pamiętać o prawie do namysłu, które często jest świetnym rozwiązaniem, zwłaszcza dla zakupoholików.
