Sztuczna inteligencja staje się rewolucyjna pod względem tworzenia obrazów, jednak mimo że nowe technologie przynoszą wiele korzyści, coraz częściej są wykorzystywane do manipulacji. Powszechne staje się generowanie zdjęć za pomocą sztucznej inteligencji, które mogą wyglądać bardzo realistycznie, a przy tym wprowadzać w błąd potencjalnych odbiorców. Rosnąca popularność deepfake’ów oraz obrazów generowanych przez sztuczną inteligencję stworzyła nowy wymiar manipulacji medialnej. Choć te innowacyjne rozwiązania potrafią być zarówno zaskakujące, jak i użyteczne, coraz częściej służą do szerzenia dezinformacji, oszustw czy mylących treści w mediach społecznościowych. W dzisiejszym cyfrowym świecie rozpoznawanie takich materiałów przestało być wyborem – stało się koniecznością, ponieważ autentyczność informacji jest ciągle podważana. Umiejętność rozróżnienia zdjęcia rzeczywistego od tego stworzonego przez sztuczną inteligencję może zdecydować o tym, czy damy się zmanipulować, czy też podejmiemy przemyślaną decyzję. Pojawia się pytanie, w jaki sposób możemy odróżnić prawdziwe zdjęcie od tego wygenerowanego przez sztuczną inteligencję, na jakie detale zwrócić uwagę i jak nie dać się oszukać?
Przykład materiału udostępnionego na platformie Facebook, sugerującego, że zbliża się jakaś globalna katastrofa. W rzeczywistości taki precedens nigdy nie miał miejsca — zdjęcie zostało wygenerowane przez sztuczną inteligencję, a linki (odnośniki do strony) podane w artykule to przykład phishingu (więcej o phishingu przeczytaj tutaj).
Jak wygląda typowe zdjęcie wygenerowane przez sztuczną inteligencję?
1. Nietypowy wygląd dłoni, palców i kończyn
Jednym z najczęstszych mankamentów obrazów generowanych przez sztuczną inteligencję są błędnie odwzorowane ludzkie dłonie. Często pojawiają się:
-
dodatkowe lub zdeformowane palce,
-
nietypowe proporcje,
-
nienaturalne ustawienia dłoni,
-
brak symetrii między obiema rękami.
Mimo dynamicznego rozwoju technologii dłonie wciąż stanowią jedno z trudniejszych wyzwań dla modeli generatywnych.
2. Tła z błędami logicznymi i nieczytelnymi szczegółami
Tła na obrazach tworzonych przez AI bywają rozmyte, niespójne lub pełne drobnych anomalii. W szczególności zwracają uwagę:
-
zniekształcone napisy na znakach czy plakatach,
-
dziwaczna lub nierealna architektura,
-
przedmioty, które wydają się „rozpuszczone” lub nienaturalnie scalone z otoczeniem.
3. Nienaturalne oczy i spojrzenie
Oczy na wygenerowanych zdjęciach mogą wyglądać dziwnie – np.:
-
patrzą w różnych kierunkach,
-
są osadzone w niewłaściwych miejscach,
-
odbijają światło w sposób niezgodny z otoczeniem.
Takie detale to jedne z kluczowych sygnałów sztucznie wygenerowanych obrazów.
4. Błędy w oświetleniu i cieniach
Sztuczne obrazy często zawierają niezgodności w oświetleniu, np.:
-
cienie nie pasują do kierunku światła,
-
źródła światła są rozmieszczone nielogicznie,
-
całe oświetlenie wydaje się niemożliwe w rzeczywistych warunkach.
5. Nienaturalna skóra
Ludzka skóra ma teksturę, niedoskonałości, pory i zmarszczki. Tymczasem w obrazach AI często widać:
-
zbyt gładką, jednolitą skórę,
-
brak realistycznych detali,
-
powtarzalne wzory przypominające plastykę lub render (przedstawianie informacji zapisanych w pliku w określonej, odpowiadającej danemu środowisku formie).
6. Zbyt idealna symetria
AI lubi symetrię – twarze generowane przez algorytmy bywają niemal lustrzane, co rzadko występuje u prawdziwych ludzi. Taka nienaturalna równowaga może być wyraźnym sygnałem, że obraz nie jest rzeczywisty.
7. Powtarzalne wzory, kształty, symbole itp.
Sztuczna inteligencja często tworzy fraktalne wzory lub powtarzające się elementy w tłach, włosach i teksturach, które są trudne do dostrzegania na pierwszy rzut oka. Po powiększeniu obrazu można zauważyć:
-
włosy ułożone w dokładnie ten sam sposób,
-
idealnie powtarzające się kwiaty lub gałęzie,
-
klonowane szczegóły pojawiające się w różnych częściach obrazu.
Jakie obrazy są najczęściej generowane?
1. Fałszywe zdjęcia celebrytów w kompromitujących sytuacjach
Generowanie realistycznych zdjęć celebrytów w kontrowersyjnych, często kompromitujących sytuacjach, które mogą szybko rozprzestrzeniać się jako wirusowe wiadomości w internecie. Celem jest wywołanie skandalu lub zmanipulowanie opinii publicznej.
2. Portrety „nieistniejących ludzi” do podszywania się
AI jest wykorzystywana do tworzenia portretów osób, które nie istnieją, ale wyglądają jak prawdziwi ludzie. Te generowane obrazy są potem wykorzystywane w mediach społecznościowych, gdzie osoba posługująca się takim wizerunkiem może podszywać się pod kogoś innego (np. w celu oszustwa, podjęcia działań w imieniu fikcyjnej osoby).
3. Manipulacja opinią publiczną w kampaniach politycznych
W polityce sztuczna inteligencja jest używana do tworzenia obrazów lub wideo, które mają na celu manipulowanie opinią publiczną. Przykładem może być tworzenie fałszywych portretów polityków w kompromitujących sytuacjach, aby wpłynąć na wynik wyborów lub publiczne postrzeganie kandydatów.
4. Generowanie fałszywych osób do reklam i marketingu
Firmy mogą wykorzystywać AI do tworzenia fałszywych postaci w reklamach – np. celebrytów, influencerów lub zwykłych ludzi, którzy w rzeczywistości nigdy nie istnieją, ale są wykorzystywani w promocji produktów lub usług. Taki zabieg ma na celu przyciągnięcie uwagi konsumentów bez potrzeby angażowania prawdziwych osób.
5. Generowanie realistycznych obrazów do fake newsów
Sztuczna inteligencja może być wykorzystywana do tworzenia obrazów i wideo, które przedstawiają wydarzenia, które nigdy nie miały miejsca, ale wyglądają na autentyczne. Może to obejmować fałszywe wybuchy, katastrofy czy inne wydarzenia, które wprowadzają w błąd publiczność.
6. Sfałszowane wywiady i materiały medialne
AI jest używana do tworzenia fałszywych wideo lub audio, gdzie osoby (np. politycy, celebryci) wydają się mówić rzeczy, które nigdy nie zostały przez nie wypowiedziane. Te materiały mogą zostać wykorzystane do dezinformacji lub manipulacji w kontekście politycznym, społecznym lub medialnym.
Jak chronić się i edukować przed zagrożeniami sztucznej inteligencji?
W dobie cyfrowej hiperrzeczywistości, w której granice między prawdą a fałszem coraz częściej się zacierają, najlepszą obroną przed manipulacjami jest świadomość i edukacja.
Oto kilka kluczowych zaleceń, jak skutecznie się chronić:
- Zdobądź wiedzę na temat generatywnej sztucznej inteligencji – zrozum, jak działa AI i jak generowane obrazy mogą wpływać na rzeczywistość.
- Weryfikuj źródła przed udostępnieniem zdjęć – zanim podzielisz się jakimkolwiek materiałem, upewnij się, że pochodzi on z wiarygodnego źródła.
- Używaj narzędzi do automatycznego wykrywania i analizy – dostępne technologie mogą pomóc w rozpoznawaniu zmanipulowanych zdjęć czy wideo.
- Promuj krytyczną kulturę cyfrową – zarówno w szkołach, jak i w miejscach pracy, uczmy innych, jak rozpoznawać dezinformację w internecie.
- Bądź świadomy zagrożeń – im lepiej rozumiemy ryzyka związane z AI, tym lepiej przygotowani jesteśmy, by im przeciwdziałać.
Pamiętaj, że w dobie cyfrowej transformacji to my sami jesteśmy odpowiedzialni za weryfikowanie tego, co widzimy, i za edukowanie innych w zakresie ochrony przed fałszywymi treściami.
Fotografia dotycząca artykułu została wygenerowana przez sztuczną inteligencję
